Güneydoğu bölgesinin en kalabalık, nüfus yoğunluğu en fazla olan ili Diyarbakır’a her gidişimde farklı izlenimler ediniyorum. Dicle nehri Diyarbakır’a hayat vererek süzülüyor. Eşsiz doğal zenginlikleri ve kültürü ile kadim bir şehir olan Diyarbakır, kültür turizmi bakımından büyük potansiyel taşıyor.
TARIM
Diyarbakır’ın ekonomisi tarıma dayanır. 650 bin hektar ekilen alan bulunmaktadır. Buğday, arpa, pirinç, mercimek, darı, baklagiller ve saf pamuk üretimi özel yer tutmaktadır. Sebzecilik de oldukça gelişmiştir. Domates, biber, patlıcan, fasulye, üzüm, dut, kavun yetiştirilen sebze meyvedir. Eskisi gibi olmasa da karpuz yine Diyarbakır’ı temsil etmeye devam ediyor. Hayvancılık eskisi gibi olmasa da önemli bir faaliyet. 350 bin hektar mera-çayır alanı var. Küçükbaş hayvancılık ile kümes hayvancılığı çok gelişmiştir. Ormanlık alanlar 500 bin hektar dolayındadır. Ancak daha çok fundalıklardan oluşan ormanlık alanlarda verim düşüktür. Ama çiftçiler moralsiz ve şikâyetçi.Bismil’de çiftçilik yapan Şahin Öztekin bize çiftçinin kredi altında ezildiğini, borçlardan gözünü açamadığını, üretim yapmakta zorlandıklarını söyledi.
ULAŞIM GELİŞMİŞTİR
Havaalanı kapasite olarak artık yetmemektedir. Buna karşın çok sayıda noktadan Diyarbakır’a sefer vardır. Yolcu yoğunluğu ve Diyarbakır’ı ziyaret eden yabancı sayısının fazlalığı dikkat çekicidir. Bu Diyarbakır’ın canlılığını göstermektedir. Diyarbakır tüm komşu illerle karayolları üzerinden iyi bir ulaşıma sahiptir. Ulaşım rahatlıkla sağlanmaktadır.
SANAYİ YETERLİ DEĞİL
İnşaatı bir sanayi sayarsak en gelişmiş sanayi kolu inşaat. Ama bu Diyarbakır’da sağlıksız bir kentleşmeye yol açmış durumda. İnşaat sektörü hem göç hem de kayıt dışı ekonominin rahat gezinebildiği alan olarak önde. 2014 yılında Diyarbakır’da satılan konut sayısı 14 bin dolayında. Konut fiyatları oldukça prim yapıyor. İnşaat yanında dokumacılık, bakırcılık, demircilik ve kuyumculuk da gelişmiştir. Sanayinin Diyarbakır ekonomisindeki payı yüzde 10’dur.
MADENCİLİK
Hazro yakınlarında yer alan linyit yatakları Diyarbakır ilinin yakıt ihtiyacını karşılayabilmektedir. Diyarbakır maden yatakları bakımından iyi bir potansiyele sahiptir.
SORUNLAR ÇOK!
Diyarbakır’da en büyük sorun resmi rakamlarla yüzde 20’lere varan işsizlik. Yoksulluk ise önemli düzeyde. Sanayinin gelişmemesi genç nüfusun işsiz kalmasına sebep olmaktadır. Genç işsizlerin istihdam yaratılamaması halinde olumsuz alanlara kayabilecekleri herkesçe ifade ediliyor. Sağlıksız kentleşme ve belediye hizmetleri oldukça kötü. Siyaseten büyük laflar eden yerel yöneticiler ve siyasiler belediyecilik bakımından sınıfta kalmış durumdalar. Eğitimsizlik son 30 yılın en büyük yarası. Terör bir neslin cahil kalmasına ve sorumsuz yetişmesine yol açmış durumda. Bunu Diyarbakır trafiğinde çokça görmek mümkün. Bu nesil meydan okuma ile yetiştiğinden tüm günlük yaşantısında bu alışkanlığını devam ettirmektedir.
ÇÖZÜMLER
- Öncelikle bir ekonomi envanteri yapmak. Tüm varlıkları ve potansiyeli tespit etmek.
- Türkiye ekonomisinde katma değer yaratan üretim modeli ile kalkınma hamlesine girişmek. Güneydoğu ve Doğu bölgesinden kalkınma planını bu bölgenin özelliğine göre yapmak.
- Turizmi geliştirmek. Diyarbakır’ı kültür turizmi çekim merkezi yapmak.
- Diyarbakır’ın bir serbest bölgeye ihtiyacı var.
- Nitelikli sanayi bölgesi kurmak.
- Bir konservatuvar kurmak. Bu bölgenin insanları sanata karşı çok duyarlı ve yeteneklidir. Kürtçe eğitim de yapan bir konservatuvar büyük sanatçıların doğmasını sağlar.
- İnşaat sektörünü planlamak ve altyapı yatırımlarına öncelik vermek.
- Kayıt dışı ekonomiyi azaltıcı ve terörün finansmanını azaltıcı ekonomik önlemler almak.
- Diyarbakır’da mal ve menkul sermaye borsası kurmak. Burayı bölgenin finans merkezi yapmak.
Bizim önerilerimiz böyle...
https://twitter.com/MPamukoglu