DOLAR KENDİ REKORLARINI EGALE EDİYOR!
Dolar 5 TL’yi aştı ve yeni bir fay hattı da kırıldı. Dolar böyle giderse ne olur? Tarihi zirvelerini sürekli yükseltirse ekonomi nereye varır?
Öncelikle şunu söyleyelim ki dolar böyle giderse ekonomi bunu kaldıramaz ve kesinlikle IMF ülkemize davet edilir. IMF’nin gelişi demek kemerlerin sıkılması ve ülkeye borç para gelmesinin sağlanması demektir ki bu da geçici çözüm olacak ameliyat yerine ilaç tedavisi ile sorunlar bir süre daha ertelenecek. Geleceğimiz tehdit altında kalmaya devam edecek.
DOLARIN YARATTIĞI TAHRİBAT
Dolar yükseldikçe dolarla borçlu olan herkesin borcu TL bazında yükseliyor. Artan kur farkını temsil eden Türk lirasını öyle böyle elde etmek gerekiyor. Bu da para arzının artması; yani enflasyonun düşmemesi ve yükselmesinin devam etmesi demek. Para arzını artırmayalım derseniz bu sefer de dolar bulamayıp borcu ödeyememe birey-işletmeler-şirketlerin iflası demek.
Doların bu şekilde artması aynı zamanda doların fiyatına bağlı olan mal ve hizmetlerin fiyatının da artmasına yol açıyor ve bu da hepimiz için zarar yaratıyor.
DOLARIN YÜKSELMESİ DEVAM EDER
Doların yükselmesinin sebeplerini yeni oluşan durumlarla birlikte sürekli bu köşede yazıyoruz. Tekrarlayalım:
1- Sistemsel nedenler
Türkiye ekonomisinin yıllardan beri tüketen ve borçlanan bir ekonomik yapıya oturtulması ve kendi kaynaklarını har vurup harman savuran anlayışla yönetilmesi bugün doların bu hale gelmesinin en önemli sebebidir.
Sıcak paradan medet umulan ve canlı ekonomi yaratacağım diye ortaya çıkartılan rant ekonomisinin elin parası olan doları bu şekilde yükselteceğini zaten yıllardır göstermişti. Son iki yıldır bu depremin olacağı belli idi. Deprem bir yıldır devam ediyor. Üretim ekonomisine geçilmedikçe bu depremin zaman zaman dursa bile tekrar olması kaçınılmaz.
2- Dış borcun yüksek olması
Dış borcumuz her yıl cari açık verdikçe artıyor. Cari açık zarar demek. Zarar borç demek. Bu, ne ihracat gelirleri ile ne de turizm ve diğer gelirlerle dengelenebiliyor. Bu da borcun borçla ödenmesi demek. Yani doların yükselmesinin zemininin oluşması demek.
3- Sıcak para musluklarının kuruması
Sıcak para muslukları damla damla akıyor. Geçmiş yıllarda gürül gürül akan bu musluklar şimdilerde akmıyor. Bu da dış borç krizine sebep oluyor. Sıcak para olsa durumu idare etmek ve dolar dengelemek mümkündür. Ama artık kadim dostlar! Araplardan da sıcak para gelmiyor.
4- ABD politikaları
ABD’nin dünyayı sarsan ve şartları değiştiren politikaları dünyada doların değerini önemli biçimde etkiliyor. Dolar İmparatoru doların değeri ile tüm dünyaya zaman zaman blöf de yaparak meydan okuyor.
ABD artık dolarların ülkesine geri gelmesine çalışıyor. FED faiz politikası buna göre şekilleniyor.
ABD ve Trump’ın yanlış ve üçüncü dünya savaşına sebep olabilecek uygulamalarına karşı çıkabilecek AB ise bu gücü ortaya koyamıyor.
Rusya enerji ve silah gücü ile denge yaratmaya çalışıyor; ama ekonomik yönden yeterli güce sahip olmadığından masaya esaslı bir yumruk vuramıyor.
ABD’yi dize getirecek tek ülke Çin. Çin’in uyguladığı politikalar bu dengeyi sağlayabilir. Bunu da yaşayarak göreceğiz.
Bütün bu küresel gelişmeler bizim gibi borca batık ülkelerin kırılgan bir yapıya dönüşmesine sebep oluyor.
5- Terör ve ekonomik kuşatma
Türkiye 40 yıldır PKK terörü ile başka bir deyişle bizi bölmek ve gelişmemizi önlemek isteyen başta ABD ve diğer küresel güçlerle mücadele ediyor.
Bizim sürekli bu bela ile uğraşmamızı isteyen bu güçlerle mücadele etmenin de büyük bir ekonomik maliyeti var. Bu maliyet de her defasında önümüze ekonomik kriz olarak çıkıyor.
Uluslararası mali kuruluşlar ve bize borç verenler küresel güçlere kafa tuttukça bizi ekonomik yönden kuşatma altına alıyorlar.
Karnemizi bozuyorlar. Ekonomimizi yerden yere vuruyorlar. Yabancı yatırımcıyı korkutuyorlar. Bu da ayağa kalkmamızı engelleyen en önemli etkenlerden biri. Aslında yukarıda belirttiğimiz gibi bu kötü niyetli küresel güçlerin elini kuvvetlendiren ve onların yaptırım uygulamalarını elverişli kılan biziz. Tüketen ve borca batık ekonomilerle bu güçlere ne kadar direnebilirsiniz.
SONUÇ
1- Halkımız uykuda olmaya devam ettikçe; vergi ödeyen vatandaş demokratik tepki koymadıkça,
2- Muhalefet partileri saklambaç oynadıkça, esas işlerine dönmedikçe,
3- Tüketen ve borçlanan ekonomi yerine üreten ve katma değer yaratan bir ekonomiye geçilmedikçe dolar yükselmeye devam eder, hepimiz iflas eden bir ekonomik yapının içinde debelenip dururuz.
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90