KARARNAMELER CUMHURİYETİ
24 Haziran’dan sonra Türkiye Başkanlık Sistemine geçti. Artık Başkan kamu yönetiminde tek yetkili. Bu yetkiyi de kararnameler ile kullanacak.
KARARNAMELERİN KAPSAYACAĞI KONULAR
Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler dışında yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.
Cumhurbaşkanı Anayasanın ikinci kısmının üçüncü bölümde yazılı ekonomik ve sosyal haklar ve ödevler ile ilgili kararname çıkarabilir. Bu ekonomik ve sosyal hak ve ödevler şunlardır:
1- Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması
2- Çalışma hakkı ve ödevi ile ilgili tedbirlerin alınması
3- Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması ile ilgili düzenlemeler
4- Şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirlerin alınması, ayrıca toplu konut teşebbüslerini desteklenmesi konuları
5- Gençliğin korunması ve sporun geliştirilmesi ile ilgili düzenlemeler
6- Ekonomik ve sosyal haklar ve ödevler ile ilgili münhasıran kanun düzenlenmesini işaret etmeyen her konuda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkartılabilir.
7- Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atama ve görevlerine son verme kararname ile olur.
8- Üst kademe kamu yöneticilerini atanması, görevlerine son verilmesi ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir.
9- Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyeti’nin temsilcilerini gönderme kararnamelerle yapılır.
10- Milletlerarası andlaşmaların onaylanması kararnamelerle olur.
11- Milli güvenlik politikalarının belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınmasına ilişkin her türlü düzenleme için kararname çıkartılabilir.
12- Türk Silahlı Kuvvetleriwnin kullanılması ile ilgili hususlar kararnamelerle düzenlenir.
13- Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak kararnamelerle yapılır.
14- Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyeti’ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder; anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. Bu konuda her türlü kararnameyi çıkartabilir.
15- Kanunların uygulanmasını sağlayan yönetmeliklerin çıkartılması da Cumhurbaşkanının yetkisindedir.
16- Cumhurbaşkanı’na Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri kapsamındaki konularda kararname çıkartabilir.
KANUNLA DÜZENLENMESİ ŞART OLAN KONULAR
1- Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkân ve şartları kanunla düzenlenir.
2- Toprak mülkiyeti ile ilgili konular kanunla düzenlenir.
3- Kamulaştırma işlemleri
4- Devletleştirme ve özelleştirme konuları
5- Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkına ilişkin konular
6- Grev hakkı ve lokavt hakları
7- Anayasada kanunla düzenlenmesi emredilmiş tüm hususlar
ANAYASA KARARNAMELERLE DELİNEBİLİR mi?
Anayasamız münhasıran kanunla düzenlenecek konuları temel olarak belirlemiş. Ancak bu belirleme dışında veya bunun dışına çıkarak Cumhurbaşkanı kararname çıkartabilir.
Şu örnekleri verebiliriz:
1- CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerinin ve diğer kamu varlıklarının Türkiye Varlık Fonu’na aktarılması kararname ile rahatlıkla yapılabilir.
2- Bakanlıkların ve Cumhurbaşkanlığı daire başkanlıklarının görev ve yetkilerini belirlerken kanunla düzenlenmesi gereken konular bu yetkiler kapsamına alınabilir.
3- Kanunların yürütülmesine ilişkin yönetmeliklerde kanunun öngörmediği genişletmeler yapılabilir.
4- Kanunun Cumhurbaşkanına yetki verdiği hususlarda bu yetki nitelik ve kapsam bakımından kanunun maksadı dışına taşabilir.
5- Milli güvenlik politikalarının belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması kapsamında temel haklarla ilgili düzenlemeler kararnamelerle yapılabilir.
6- Kanunlarla temel konular belirlenir. Uygulama yetkisi Cumhurbaşkanı’na verilir. Cumhurbaşkanı da bu yetkiyi genişleterek kullanabilir.
KARARNAMELERİN TAKİBİ ŞART!
Muhalefet partileri iç kavgalarını bırakıp “Kararnameler Cumhuriyetine” odaklanmalı.
Tüm bireyler ve örgütler cumhurbaşkanlığı kararnamelerini takip etmeli. Anayasayı delen kararnamelerde hemen tepkisini koymalı.
Biz, yoğun ve sıklıkla çıkartılacak kararnamelerle başımızın döneceğini ve neyin doğru neyin yanlış olacağını fark edinceye kadar atı alan Üsküdar’ı geçeceğini düşünüyoruz.
Türkiye Cumhuriyeti’ne güle güle; “Kararnameler Cumhuriyetine” merhaba!...
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90