MUDANYA; CUMHURİYET'İN DE MÜJDECİSİDİR...
11 Ekim 1922..
İngiltere, Fransa, İtalya ve Ankara’daki TBMM’nin Temsilcisi İsmet İnönü arasında imzalanan, "Doğu Trakya topraklarının Meriç nehrine kadar tahliyesi, Yunan askerinin Edirne’den çıkmaları; askeri hareketlere son verilmesi ve Türk ordularının yeni yapılacak bir barış antlaşmasına kadar boğazların birkaç kilometre yakınında bekletilmelerinin" karara bağlandığı tarihtir;
Mudanya Mütarekesi...Ya da Ateşkesi..Yeni ifade ile "silah bırakışması"...
***
Emperyalistlere ateşkes için görüşmelerin Mudanya'da başlanılmasını öneren; Türkiye'nin, Cumhuriyet'in, Aydınlanmanın "En Büyük Değeri" Mustafa Kemal Atatürk idi !..
"Başkomutanlık" adına tam yetkili Garp Cephesi Komutanı "Yol Arkadaşı" İsmet Paşa'yı "temsilci" olarak seçen de!
38 yaşındaki İsmet Paşa, Mudanya'da ünlü beyaz badanalı konağa gelirken; Nazım'ın dediği gibi;
"Ustalaşmıştı biraz daha taşı kırmakta, dostu düşmandan ayırmakta!"
***
Yazar Şevket Süreyya Aydemir, "Mudanya Konferansına 'Mudanya Savaşı' demek hatalı olmasa gerekir" diyerek görüşmelerin çok gergin bir havada geçtiğini kaydeder.
İngiliz, Fransız, Italyan görüşmeci generaller geldikleri Mudanya'da kendilerini İsmet Paşa yerine bir subayın karşılamasına "çok bozulurlar" ve gemilerine biner.
Sonra tekrar dönerler. Birara terketmek isterler toplantıyı...
İnönü; izin vermeyince İngiliz Komutan Harington "İstanbul'u yakmakla" tehdit eder.
İsmet İnönü de "ben boğazları kapatır, gemilerinizi de balık gibi yüzdürürüm" deyip yumruğunu masaya vurur ve masanın mermeri kırılır!
"İkinci Adam", ozanın dizelerindeki "dalgaları karşılayan gemiler gibidir, karanlıkları yaran!"
Özellikle; müttefiklerin "Trakya'nın teslimine yanaşmamaları", gerginliğin temel nedenidir.
İnönü, anılarında Konferansın havasını şöyle açıklar:
"İlk üç gün, Trakya müzakeresi ile geçti. Biz muharebe halindeydik, karşımızda düşman vardı. Düşmanı yendik, Anadolu'dan çıkardık. Konferans toplandı, askeri harekat durdu. Bu hal uzun müddet devam edemez. Bekleyerek, karşımızdakilerin zaman kazanmasına fırsat veremeyiz. Onun için bir an evvel bütün memleketin tahliyesi işini halletmek lazımdır. Ben, tezimi bu şekilde izah ettim. Münakaşalar oluyor!"
***
14 maddeli Mudanya Mütarekesi; 1911'den bu yana süregelen savaş halini sonlandırmış, ülkeyi istiladan kurtarmış ve işgaldeki İstanbul'un da Türk yönetimine geri verilmesini sağlamıştır.
Kabul etmek gerekir ki Mudanya yalnızca basit bir ateşkes anlaşması olarak görülmemelidir. Siyasal nitelikte bir takım öğeleri de taşıdığı için uluslararası bir önem de taşımaktadır.
Fransız gözlemci F.Bouillon; "Dünya barışı Mustafa Kemal'e borçludur" demiştir.
"Toronto Daily Star" adına Mudanya görüşmelerini izleyen ABD'li Ünlü Yazar Ernest Hemingway ise şu yorumu yapmış gazetesinde:
"Batılılar Mudanya'ya barış dilemeye geldiler!"
***
Mudanya Mütarekesi; Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'ne ve barışa atılan ilk adım, müjdedir..Kazanımdır..
Emeği geçenlerin anısına saygı ve özlemle...
Not: Barış için yastayız...
Saray Siyaseti, Başkanlık inadı ve yarattığı şiddet ortamı...
İkibuçuk aydır ülke; kan golü..
Toprağa düşen canlar...
https://twitter.com/Atikopruluoglu