SOÇİ ZİRVESİ'nde NE KARAR ALINDI?
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, heyetler arası ve ikili görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleştirdiği basın toplantısında tahıl anlaşmasına geri dönme şartlarını açıklayarak, “Tahıl anlaşmasını canlandırmaya hazırız. Rus tarım ürünlerinin ihracatı ile ilgili yaptırımlar kaldırılırsa buna hazırız” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Soçi kentinde bir araya geldi. İki lider görüşmenin ardından basın toplantısı düzenledi. Putin, basın toplantısında Türkiye ile ekonomik ilişkilere değinerek, “Güvenlik, ekonomi, siyaset, kültür alanları olmak üzere tüm konuları değerlendirdik. Uluslararası ve bölgesel güncel konuları değerlendirdik. Karşılıklı ticaret hacmimiz artıyor. Ticaretimizde ruble ve Türk lirası kullanıyoruz. Dolar ve euro üzerinden ticaretimizde azalma var. Enerji alanındaki ticari ilişkimiz stratejik konumda. Nisan ayında Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’nde Rus nükleer yakıt gönderildi ve Türkiye barışçıl nükleer kullanan ülkeler arasına katıldı” dedi.
"TÜRKİYE'YE GAZ MERKEZİ KURULMASINI TEKLİF ETTİK"
Konuşmasının devamında Rus gazının Türkiye üzerinden diğer ülkelere dağıtılması için planlanan gaz merkezi konusunu Erdoğan ile ele aldıklarını söyleyen Putin, “Doğalgaz kullanımında işbirliği yapıyoruz. Rusya geçen sene Türk Akım ve Mavi Akım boru hattından 21.5 milyar metreküp gaz sevk etti. Ayrıca bu yılın ilk 7 ay içerisinde 10 milyar metreküp doğalgaz sevk ettik. Rusya doğalgaz sevkiyatında güvenilir ve sorumlu bir ortak olmaya devam edecektir. Gelecekte Türkiye’ye ucuz ve kaliteli yakıtı sevk etmeye devam edeceğiz ve Türkiye üzerinden üçüncü ülkelere de transit olarak gaz sevkiyatı gerçekleştirmeye hazırız. Bu nedenle Türkiye’ye gaz merkezi kurulmasını teklif ettik. Gazprom şirketi, Botaş'a bununla ilgili yol haritasını paylaştı ve bu merkezin kurulması için ortak çalışma grubu oluşturulmasını konuştuk” ifadelerini kullandı.
Diğer alanlarda da Erdoğan ile görüştüklerini ekleyen Putin, “Tarım alanında geçen sene ticaret hacmimiz 7.4 milyar dolara ulaştı. Bu yıl ilk 6 ayda yüzde 19 arttı. Geçen sene Rusya’dan Türkiye’ye 5 milyon Rus turist geldi bu yılın ilk yarısında 2.2 milyon Rus turist daha geldi. Bu alanda da işbirliğimizin artmaya devam edeceğine inanıyoruz. Türk meslektaşlarımızla Rus turistlerin güvenli bir şekilde tatil yapmasını sağlamaya devam etmesi için ortak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Türkiye’deki büyük depremlerin ardından güçlü desteklerimizi verdik. Ayrıca Türkiye’deki orman yangınları için de Türkiye’ye destekler gönderdik” diye konuştu.
"RUS TAHILI TÜRKİYE ÜZERİNDEN YOKSUL ÜLKELERE GÖNDERİLEBİLİR"
Ülkesinin tahıl anlaşmasından çekilmesinden sonra Rus tahılının yoksul ülkelere ulaştırılması için sundukları önerileri de anlatan Putin, “Bu kararı almaya mecbur bırakıldık, bizi zorladılar. Çünkü Batı, Rus tahıl ve gübre ürünlerinin ihracatının yapılmasını engellendi. Yani Batı tarım ihracatı yaptırımlarının kaldırılmasını engelliyor. Ukrayna tarafı, insani koridorları Rus sivil ve askeri tesislere saldırı yapmak için kullandı. Söz konusu anlaşmanın sona ermesi küresel gıda pazarını çok fazla etkilemedi. Üretimde değil ama dağıtımda sorunlar var. Bunun Karadeniz Girişimi ile bir ilgisi yok. Bu sürpriz değildi, çünkü Ukrayna’nın dünya gıda ihracatında payı çok azdı. Batı bizi aldattı. Çünkü Karadeniz girişiminin insani hedefleri yoktu. Sevk edilen tahılın yüzde 70’i gelişmiş ülkelere gönderildi. Yoksul ülkelere yalnızca yüzde 3’te ulaştı. Bu çok az. Biz tahıl anlaşmasını canlandırmaya hazırız. Bizim Rus tahıl ürünlerinin ihracatının önündeki yaptırımların kaldırılırsa anlaşmayı canlandırmaya hazırız. Bunu sayın Erdoğan’a söyledim. Küresel gıda pazarındaki durumu stabilize etmek için elimizden geleni yapmaya hazırız. Bu konuda bir önerimiz var. Rusya’dan 1 milyon ton tahılın uygun fiyatla işletilip Türkiye üzerinden un haline getirilip Katar’ın finans desteğiyle yoksul ülkelere sevk edilmesi projesine hazırız. Altı Afrika ülkesiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu ülkelere tahılın ücretsiz bir şekilde sevk edilmesi için masrafları da karşılamaya hazırız. Görüşmelerimiz neticelendirilmek üzere” dedi.
"SURİYE KONUSUNDAKİ TÜRKİYE'NİN KAYGILARINI ANLIYORUZ"
Erdoğan ile Suriye ve Libya gibi bölgesel konuları da görüştüklerini belirten Putin, “Suriye konusunda Astana formatını önemsiyoruz. Biz Suriye konusundaki Türkiye’nin kaygılarını anlıyoruz ve temel ilkelerini paylaşıyoruz. Bu da Türkiye’nin toprak bütünlüğünün korunmasıdır. Dışarıdan empoze edilen çözümler olamaz. Libya’da kapsamlı bir çözümden yanayız. Libya’nın bölünmemesi ve şiddetin sona ermesini istiyoruz” şeklinde konuştu.
"UKRAYNA ANLAŞMALARI ÇÖPE ATTI"
Ukrayna krizinin çözümünde Türkiye’nin çabaları sonucu Kiev tarafıyla masaya oturduklarını ancak Ukrayna tarafının varılan bazı anlaşmalardan geri çekildiğini vurgulayan Putin, “Ukrayna’daki krizin çözülmesi için Erdoğan’ın katkıları çok fazlaydı. Erdoğan’ın katılımıyla Ukrayna ve Rusya’nın katılımıyla bir mutabakat imzalandı ancak Ukrayna bu belgeleri çöpe attı. Kimse buna bakmadı. Biz yeni girişimlerle ilgili şeyler duyuyoruz ancak bu yeni girişimler bize aktarılmadı. Biz bu girişimleri reddetmiyoruz. Çin ve Afrika ülkelerinin de ayrı girişimleri var. Biz sayın Erdoğan’a da çabaları için ayrıca müteşekkiriz. Biz Tahıl Anlaşmasına katıldık. Çünkü BM ve Erdoğan’ın girişimleriyle bir dizi taahhütleri kabul ettik. Bu anlaşma sona erdirildiğinde Rusya’ya yapılan vaatlerin hiçbiri yerine getirilmemişti. Bizden anlaşmanın 2 kez uzatılması istendi ve biz de kabul ettik. Bizi aldattılar. Vaatlerin yerine getirilmemesine rağmen biz anlaşmayı uzattık. Bu anlaşmaya karşı değiliz ama önümüzdeki günlerde eğer taleplerimiz yerine getirilirse anlaşmayı uzatmaya dönebiliriz. İnsani koridorların askeri amaçlarla kullanılmaması için anlattık ama kullanıldı. Türk Akım ve Mavi Akım doğalgaz boru hatlarına saldırı teşebbüslerinde bulunuldu. Bu boru hatlarını bizim gemilerimiz koruyor ancak gemilerimiz İHA ve SİHA’lar ile saldırı altında tutuluyor” diye konuştu. Putin ayrıca Rusya’nın tahıl üretimindeki hasılat oranları ile ilgili de bilgiler vererek, “Bu yıl iyi bir tahıl hasılatı toplayacağımızı düşünüyoruz. 130 milyon ton tahıl hasılatımız olacak 60 milyon ton tahıl ihracat planımız var. Türkiye ile bu alandaki işbirliğimizi arttırmaya hazır olduğumuzu sayın Erdoğan’a ilettim. Karadeniz Girişimi Rusya, Türkiye, Katar olarak fakir ülkelere ücretsiz olarak göndermeye hazırız. Biz 6 Afrika ülkesine ücretsiz olarak tahıl sevkiyatı gerçekleştirmeye hazırız” ifadelerini kullandı.
"YENİ ÖNERİLER PAKETİ HAZIRLADIK"
Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in (BM) arabuluculuğu ile varılan Tahıl Anlaşması’nın, küresel gıda kriziyle mücadelede önemli bir rol oynadığını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Üzerinde özellikle durduğumuz konulardan biri, Karadeniz Girişimi’nin yeniden canlandırılması oldu. Rusya’nın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ofis açma kararından memnuniyet duyduk. Karadeniz Girişimi, küresel gıda kriziyle mücadelede anahtar rol oynadı. Özellikle Afrika gibi tahıla en çok ihtiyaç duyanlar için bir nefes borusu oldu. Gündeme getirilen alternatif öneriler, Karadeniz Girişimi gibi sürdürülebilir, güvenli ve taraflar arası iş birliğine dayanan kalıcı bir model sunamamıştır. Rusya’nın girişimin yeniden başlaması noktasındaki beklentileri, tüm tarafların malumudur. Rus dostlarımızın dile getirdiği hususları, biz de farklı vesilelerle ifade ettik, ediyoruz. Eksiklerin giderilerek, girişimin devam etmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu konudaki görüşlerimizi, değerli dostumla da samimiyetle ikili görüşmemizde paylaştım. Bu kapsamda Birleşmiş Milletler’le bilistişare önemli ilerlemeler içeren yeni öneriler paketi hazırladık. Bu yeni süreç vasıtasıyla netice almanın mümkün olduğu kanaatindeyim. Türkiye olarak beklentileri karşılayacak bir çözüme inşallah kısa sürede ulaşacağımıza inanıyorum” dedi.
“SAVAŞIN KAZANANI, BARIŞIN KAYBEDENİ OLMAZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, çatışmaların sona erdirilmesine yönelik Türkiye’nin üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunun altını çizerek, “Bölgemizde kalıcı barış, istikrar ve refahın tesisine yönelik çalışmalarımızı sürdürme kararlılığındayız. Devam eden çatışmaların, bir an önce uluslararası hukuk temelinde kalıcı ve adil bir barışla sona erdirilmesini arzu ediyoruz. Her konuşmamda vurguluyorum, savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz. Bu ilkesel yaklaşımımızı aynen muhafaza ediyoruz. Taraflar arasında doğrudan müzakerelere evvelce ev sahipliği yaptık. Bu konuda üzerimize düşeni her zaman olduğu gibi yine yapmaya hazırız” diye konuştu.
“SİNOP NÜKLEER ENERJİ SANTRALİ KONUSUNU ELE ALDIK”
Erdoğan, Türkiye-Rusya temaslarının faydalarının görüldüğünü ve görülmeye devam edeceğini vurgulayarak, “Sayın Putin ile diğer bölgesel ve küresel meseleleri de ele aldık. Bu kapsamda Suriye, Güney Kafkasya, Libya ile Afrika’daki son gelişmeleri değerlendirdik. İkili ilişkilerimizi bugüne kadar iyi komşuluk, dostluk, samimiyet ilkeleri temelinde, ülkelerimizin ve bölgemizin çıkarına hizmet edecek şekilde ilerlettik. Bu temel üzerine inşa edilen, Türk-Rus münasebetlerinin faydalarını çok geniş bir alanda gördük, görüyoruz. Rusya ile yakın temasımız, bölgesel ve küreseler meselelerin çözümüne katkı sunmayı sürdürecektir. Özellikle Akkuyu Nükleer Enerji Santrali malum son şiddetiyle yürüyor, ikinci bir adım olarak da Sinop Nükleer Enerji Santrali konusunu bugün değerli dostumla ele aldık. Bu alanda da atılacak bir adımla Türkiye, sınıf atlayacaktır” ifadelerini kullandı.
“İLK 7 AYDA 3,5 MİLYON RUS TURİST GELDİ”
Erdoğan, iki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 69 milyar dolara ulaştığını, 100 milyar dolar hedefine ilerlendiğini belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2023’ün ilk 7 ayında 3,5 milyon Rus turistin Türkiye’ye geldiğinin belirterek, “Bugün gerek ikili gerekse heyetlerimizin katılımıyla yaptığımız görüşmelerde, gündemimizdeki konuları ele aldık. Ticaret, enerji, tarım, turizm, ekonomi ve finans başta olmak üzere çok boyutlu iş birliğimizi daha da güçlendirmek için atılabilecek adımları değerlendirdik. İkili ticaret hacmimiz geçen sene yaklaşık 69 milyar dolara ulaştı. 100 milyar dolar olarak belirlediğimiz hedefe emin adımlarla ilerliyoruz. Turizmde bu yıl da oldukça başarılı bir sezon geçiriyoruz. 2022 yılında 5 milyon 230 bin Rus vatandaşını ülkemizde ağırlamıştık. Bu yılın ilk 7 ayında ise 3,5 milyon Rus turist ülkemize geldi. Bu sayının kalan dönemde daha da artacağına inanıyorum” dedi.
“GIDANIN SADECE YÜZDE 3’Ü FAKİR ÜLKELERE ULAŞTI”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise konuşmasında Ukrayna’nın tahıl ihracatında payının sadece yüzde 5 olduğunu, Karadeniz Girişimi’yle gıdanın yüzde 70’inin gelişmiş ülkelere gittiğini belirterek, “Batı Rus tarım ve gübre ürünlerinin ihracatını engelliyor. Ukrayna tarafı insani koridorları saldırı için kullandı. Söz konusu anlaşmanın sona ermesi, küresel gıda pazarını çok fazla etkilemedi. Üretim konusunda sorun yok, dağıtımda sorun var. Bunun Karadeniz girişimiyle bir alakası yoktur. Ukrayna’nın tahıl ihracatında payı çok değil, yüzde 5 ve bu daha da düşecek. Gıdanın yüzde 70’i gelişmiş ülkelere ulaştı. Fakir ülkelere sadece yüzde 3 ulaştı. Tahıl ihracatı yaptırımı kaldırılırsa biz anlaşma için hazırız” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, resmi temaslarda bulunmak üzere Rusya’nın Soçi kentine geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüşme öncesi basına açıklamada bulundu.
Erdoğan, görüşmede ele alınacak gündem maddelerine dair yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Öncelikle bu davetle Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok çok farklı bir dönemdeyiz. Hele hele Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın geldiği böyle bir dönemde bu ziyareti gerçekleştirmiş olmak, sizi bu daveti yapmış olmanız, beni ve heyetimi gerçekten mutlu etmiştir. Tabii, Türkiye-Rusya arasındaki ilişkilerde özellikle şu andaki dış ticaret hacmimizin 62 milyar dolarda olmuş olması ve 100 milyar dolar hedefine doğru yürüyor olmamız bizi gerçekten çok mutlu ediyor.
Bugün burada Merkez Bankası başkanlarımızın bir araya gelmesi, birbirleriyle ayrıca görüşecek olmaları aramızdaki ikili ilişkilerde yerli para birimine adım atma noktasında da önemli olduğuna inanıyorum.
Akkuyu Nükleer Enerji Santrali’ndeki gelişmeler gayet iyi bir şekilde devam ediyor. Sizin de ifade ettiğiniz gibi 25 bine yakın orada istihdamın olması önemli bir olay. İlk üniteyle ilgili atılmış olan adım gayet güzel, bizim daha önce de sizinle görüştüğümüz gibi Sinop Nükleer Enerji Santrali’yle ilgili de bir adım atmamız söz konusu olacak diye düşünüyorum. Tabii, Trakya’da bir hub’ın olacak olması, o da ayrı bir zenginlik ve canlılık unsuru. Türkiye ve Rusya arasındaki en önemli adımlardan bir tanesi turizm noktasındaki gelişmeler. Turizmde de Rusya şu an bizde bir numara, öyle bir konumda. Bütün bunlarla beraber en önemli adım, herkes bugün Türkiye-Rusya ilişkilerinde bu ziyaretimizle Tahıl Koridoru meselesine bakıyorlar. Buradan Tahıl koridoruyla ilgili buradan ne çıkacak, diye bunu bekliyorlar. İnanıyorum ki yapacağımız görüşmeden sonra da basın toplantısıyla verilecek mesaj dünyaya, özellikle de az gelişmiş Afrika ülkelerine yönelik bir adım çok çok önemli olacak.
Aramızdaki en önemli konu, savunma sanayine yönelik attığımız ve atacağımız adımlar. Enerji sektöründe zaten aramızdaki adım, Rusya ile birinci derecede doğal gaz konusunda önemli bir iş birliği içerisindeyiz. Bunu daha da geliştirerek devam ettireceğimize inanıyorum.”