7 Haziran ve 1 Kasım seçimlerinde siyasi partilerin vaatlerinde öne çıkan, asgari ücretteki vaatlerdi. Sonunda 1.300 TL vadeden AKP seçimi kazandı. Bu vaatleri kimi gerçekçi bulmadı, kimi nerede kaynak dedi, kimi maliyetini sorun yaptı.
ASGARİ ÜCRET HESABI
Asgari ücret bildiğiniz gibi her yıl altışar ay dönemlik olarak Asgari Ücret Komisyonu (AÜK) tarafından belirlenir.
Asgari Ücret Komisyonu, Anayasa’mızın 55. maddesinde yazılı “Ücret emeğin karşılığıdır. Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için gerekli tedbirleri alır. Asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur” hükmüne göre hesaplaması gerekir.
Ancak AÜK’da devlet hakim olduğundan işçi temsilcilerinin dediği olmaz. Onlar gerekli itirazlarını yaparlar ve asgari ücret Anayasanın öngördüğü esaslara hiçbir zaman uyulmadan hesaplanır. Çünkü asgari ücret her zaman açlık sınırının altında, yoksulluk sınırının çok altındadır. İşçi temislcilerin itirazları aşağıdaki iki temelde olur.
- Ücretlerde adaleti sağlamak açısından, en düşük devlet memuru maaşı dikkate alınmalıdır.
- İşçinin ailesi ile birlikte günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir tutar belirlenmelidir.
Tespit edilen asgari ücretlere baktığımızda Anayasa’ya falan kimsenin bakmadığını görürüz.
AÇLIK SINIRI-YOKSULLUK SINIRI
Türk-İş’in çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak amacıyla her ay yaptırdığı “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasının 2015 Ekim ayı sonuçlarına göre, 4 kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.379 lira 9 kuruş, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların toplam tutarı (yoksulluk sınırı) ise 4.472 lira 61 kuruş oldu.
VAADİN İŞVERENE MALİYETİ
2016’dan itibaren asgari ücret net 1.300 TL olacak. Tabi bütün yıl için mi yoksa ilk atı ay için mi bunu bilmiyoruz. Hükümet bunu 1 yıla yayabilir.
1.300 TL net olduğu için brütünü hesaplarken ortalama olarak toplam işçi sigorta ve vergi kesintilerini yüzde 22 olarak alabiliriz.Bu durumda brüt asgari ücret 1.667 TL olacaktır. Bundan işverenin yüzde 15.5 sigorta prim ve yüzde 2 işsizlik kesintisini de hesaplarsak işverenin payını 292 TL, toplam kesintileri de 658 TL olarak buluruz. Bu tutar işverenin üstünde kalan maliyettir. Çünkü işveren işçiye 1.300 TL net öder ve diğer bütün kesintileri kendi üstlenir. Bu nedenle toplam maliyet tüm kesintilerden ibarettir.
Türkiye’de 3 milyon civarında asgari ücretle çalışanın olduğu öngörülmektedir. Bu durumda işverene maliyetini yaklaşık 500 milyar TL olarak bulabiliriz. Bu hesapta 2016’da normal artışla yükselecek olan asgari ücret ile 1300 TL net ücret arasındaki farka isabet eden ek maliyeti dikkate almak gerektiğini de vurgulayalım.
Birçok ceza asgari ücrete göre verildiğinden bunun da kişilere getireceği ek maliyet var. Diğer yandan da devletin verdiği teşvik ve desteklerde asgari sınır olarak asgari ücret alındığından bu desteklerin bir miktar artacağını da söyleyebiliriz.
Açlık sınırı 1.379 TL, yoksulluk sınırı 4.472 TL, asgari ücret net 1.300 TL, enflasyon yüzde 10’un üzerinde. Artık diğer hesapları siz yapın.
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90
