Diyarbakır’da turizmci Edip Paçal ile Diyarbakır turizmini konuşuyoruz. Önce surları soruyoruz.
Diyarbakır surları ne durumda?
Diyarbakır Kalesi’ni çevreleyen 5 bin 700 metre uzunluğunda, 10-12 metre yüksekliğinde olan ve 82 adet burcu olan surlar 1972 yılında tescillendi ve 1988 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu’nun sit alanı kapsamına alındı. 2012 yılından başlayarak UNESCO dünya mirası listesine surların alınması içinde çalışmalar başladı.
Dünya mirası listesine alınacak mı?
Bu ay içinde UNESCO toplantısında ele alınacak. Kısa sürede olumlu kararı bekliyoruz. Bu karar Diyarbakır’ın çehresini değiştirecektir.
Diyarbakır’ın yerleşimi ne kadar eski?
Hurri ve Mitanniler’in ardından Asurlar, Aramiler, İskitler, Medler, Persler, Makadonyalılar, Selevkoslar, Partlar, Ermeniler, Tigan Krallığı, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Şeyh oğulları, Hamdaniler, Mervaniler, Selçuklular, İanoğulları, Nisanoğulları, Artuklar, Eyyubiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar’ın yönetimlerinde kalan Diyarbakır farklı inanç, dil, din ve kültürlerin yaşadığı bir yerleşim alanı olmuş.
Sur içi turizm alanı olabilecek kadar önemli varlıklar içeriyor.
Doğru. Dünya mirası listesine alınırsa bu bölgeye milyonlarca turist gelir. Diyarbakır’da Surp Giragos Ermeni Ortodoks Kilisesi, Mar Petyun Keldani Katolik Kilisesi, Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Surp Sarksi Ermeni Ortodoks Kilisesi, Protestan Kilisesi ve camileri ile önemli bir çekim merkezi. 1156-1179 yıllarında Nisan oğulları döneminde yapılmış olan Süleymaniye Camisi’nde şehit olan 27 sahabenin türbeleri bulunmakta. Bu nedenle ilgi odağı. Ulu Cami önemli bir varlık.
Diyarbakır’da tesis kapasitesi nedir?
Turizm yatırım belgeli olmak üzere Diyarbakır’da 2000 yılında 19 tesis varken 2013’de bu rakam 26’ya çıktı. Oda sayısı sırasıyla bin 49-2018, yatak kapasitesi 2 bin 110-3 bin 838’dir.
Diyarbakır’da yatırım tutarı ne tutara ulaştı?
Diyarbakır 2001-2014 arası 15 teşvik belgesi tutarı 195 milyon liralık yatırım projesi gerçekleştirdi. Bu projeler 700’e yakın istihdam yarattı.
Diyarbakır’a gelen yolcu sayısı ne durumda?
Havayolu ile gelen yolcu sayısı 2007’de 881 bin iken 2014 Eylül itibarıyla 1.3 milyon kişiyi aşmış durumda. Turizm ve yatırımlar gelen yolcu sayısında önemli artışa sebep oluyor. Doğu ve Güneydoğu bölgesine ziyarete gelecek yolcu sayısının 12 milyonu aşacağı tahmin ediliyor. Bölgede 16 havalimanı var. Öte yandan Diyarbakır’a her gün 10 sefer yapılıyor.
Diyarbakır’dan yurt dışına ziyaretler yoğun mu?
Biz bölgedeki iş adamlarını fuar ve ticari olanakları değerlendirmek amacıyla iş ve sosyal turizm seferleri düzenliyoruz. Bu turistik seyahatler birçok bağlantıların yapılmasına da vesile oluyor. Diyarbakır ve bölge yurt dışına seyahat etmeyi seviyor. Bu seyahatler bazı keşiflerin de yapılmasına yol açıyor. Örneğin Brezilya’ya yaptığımız seyahatte uğur böceğinin neden uğurlu olduğunu keşfettik. Brezilya biyolojik tarımda oldukça ileri. Uğur böceği yetiştirerek zararlı böceklerle mücadele etmeyi başarmışlar. İlaç kullanmıyorlar.
Diyarbakır’ı bir tarım ve turizm kenti olarak kabul edebilir miyiz?
Evet; tarım oldukça gelişmiş durumda. Her ne kadar çiftçiler şu anda zor durumdalar ama tarımsal sanayi potansiyeli oldukça yüksek. Turizm ise milyarlarca doları bulacak bir geleceğe sahip.
Diyarbakır’da turizm kentine yakışmayacak derecede çevre kirliliği var. Belediye hizmetleri çok yetersiz. Sizce neden?
Vallahi, bizler de bunu anlamış değiliz. Çeşitli vesilelerle buluşmalarımızda bunu dile getiriyoruz. Diyarbakır çevre kirliliği ile şu anda yerli ve yabancı herkesin dikkatini çekmiş durumda. Tarımı ve turizmi ile gelecek vadeden Diyarbakır’ı gezmeye, izlemeye devam etmek üzere Edip Paçal’ın yanından ayrılıyoruz...
https://twitter.com/MPamukoglu
