Türkiye bir taraftan terörle mücadele ederken uygulanan dış politikalar sonucu komşularımızla olan ilişkilerimizde geldiğimiz nokta ekonomimizi oldukça etkilemiş durumda ve daha da etkileyeceğini tahmin etmek de zor değil.
200 MİLYAR DOLAR LAZIM!
Burada karşımıza ülkemizin dış finansman ihtiyacı öne çıkıyor. 2016’da döviz ihtiyacımız ne olacak? Ne kadar döviz bulmamız lazım? Bunun hesabı şu şekilde yapılıyor:
Döviz ihtiyacı tutarı= Tahmin edilen cari açık tutarı+Uzun vade dış borç servisi+Kısa vade dış borç servisi.
Türkiye’nin düşen petrol fiyatları ve eksilen turizm gelirleri dikkate alındığında cari açığın 2016’da 30 milyar dolar civarında olacağını tahmin ediyoruz. Turizm gelirlerindeki yüzde 20 azalışın cari açığı 5 milyar dolar artırdığını dikkate almak lazım. Öte yandan petrol fiyatları 30 dolar mı yoksa 40 dolar mertebesinde olacağı da cari açık tutarını etkileyecektir.
Uzun vade dış borç servisi 2016’da 53 milyar dolar.Kısa vade dış borç servisi ise 115 milyar dolar.
Bu üç rakamı topladığımız zaman (30+53+115=198) milyar doları buluruz. Bu da Türkiye’nin tahmin edilen cari açık ve kesin olan borç durumuna göre yaklaşık 200 milyar dolar döviz ihtiyacının olduğunu gösterir.
2015’DE DURUM NE İDİ?
Cari açık 32.2, uzun vade dış borç servisi 37 milyar dolardı. Özel sektörün uzun vade dış borç servisi 36.9 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2015’de doğrudan yatırımlar olarak ülkeye gelen döviz tutarı 11.5 milyar dolar, çıkan sıcak para ise 15.5 milyar oldu. Merkez Bankası’ndan kullanılan döviz rezervi 12 milyar dolardı. 2015’in en çok tartışılan rakamı net hata noksan hesabında gözüken kaynağı belirsiz para tutarı ise 9.7 milyar dolardı.
2016 RAKAMLARI
Yukarıda belirttiğimiz gibi cari açık 30-32 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Uzun vade dış borç servisi 45 milyar dolara yükselmiş durumda. Bunun nedeni özel sektörün uzun vade dış borç servisinin 30.4 milyar dolardan 45 milyar dolara çıkmış olması.
Doğrudan yatırım tutarının artık eskisi gibi olmayacağı 5 milyar doları bulmasının başarı kabul edilmesi ekonomik çevrelerinde tartışılan bir konu. Öte yandan global piyasalardaki ayrışmaların sıcak paranın nereye gideceği, hangi gelişmekte olan ülkelere yönünü çevireceği en fazla üstünde durulan konu. FED, Çin gibi önemli etkenlerin paraya gideceği yerleri işaret edeceği kesin. Diğer kesin olan bir durum var ki, o da ülkemize eskisi gibi portföy yatırımı (sıcak para) gelmeyecek. 5 milyar dolar gelse çok sevineceğiz. Bunun için de Suudi Arabistan ile flört durumları öne çıkıyor. Böylece Ortadoğu politikasına sıcak para da karışmış durumda.
TIKANMIŞ DURUM
Her yıl 200 milyar doların altına düşmeyen döviz ihtiyacı bugüne kadar hep sıcak para ile finanse edildi. Bu da ülkenin dövizlerini har vurup harman savurduğu yanlışını örttü. Artık örtecek bir durumumuz kalmadı. Kaynaklar kurudu. Suriyeli mültecilerin ve terörün ağır külfetini de hesaba kattığımızda 2016 ve 2017 yıllarında her yıl 250 milyar doları garanti etmemiz gerektiği ortaya çıkar. Ancak şu bir gerçek ki, ülke ekonomisi için deniz bitti. Artık yepyeni bir vizyona ve kadrolara ihtiyaç var...
NOT: Borç servisi deyimiyle kastedilen şey alınmış bulunan borçların geri ödenmesi işlemidir.
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90
