Günlük göstergeler üzerinden ekonominin iyiye gittiğini veya kötü durumda olduğunu söylemek spekülasyondan öteye geçemez.
FED’in güvercin söylem ve politikaları ve Çin ekonomisinde ki küçülme nedeniyle olduğu iddia edilen sıcak para girişi Şubat ve Mart ayında toplam 2.7 milyar dolara ulaştı. Oysa Ocak ayında 353 milyon dolar sıcak para çıkışı olmuştu.
Bu sıcak para girişi yanında aşağıdaki göstergelerdeki olumlu kabul eden gelişmeler sonucunda hemen ekonomide bahar havası geldi diyenler çoğaldı.
Neden mi?
Mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2.6 arttı. Konut satışlarında artış varmış...Dolar bakın ne güzel düşüyor... Borsa yükseliyor... İşler iyiye gidiyor.
Ancak elbette göstergelerin olumlu değişimi iyi bir şey. Ancak temel sorunlar ortada dururken parasal göstergelere göre sonuca varmak hiç de gerçekçi değil. Bu göstergeler sadece bir fikir verir. Nitekim Moody’s Türkiye bankacılık sektörünün görünümünü negatife çevirdi ve Ekonomi Bakanı faiz indiriminin yapılması gerek deyince dolar 2.83’den 2.85’e fırladı. Şimdi bu artış nedeniyle varacağımız sonuç ne olacak?
TEMEL SORUNLAR
Türkiye ekonomisine bakarken en yanıltıcı veriler para piyasası verileri. Çünkü bu veriler oldukça değişkenlik gösteriyor. Bugün dolar düşüyor,yarın artıyor. Faizler keza öyle. Borsa ise ayrı bir olay. Bu nedenle ekonomimiz hakkında değerlendirme yaparken aşağıda örnek verdiğimiz bazı sorulara yanıt aranmalı.
- Enflasyon oranı gelişmekte olan ülkeler için makul kabul edilen yüzde 3-5 oranına ne kadar yakın?
- İşsizlik azalıyor mu? Yoksulluk azalıyor mu?
- Dış borç azalıyor mu,artıyor mu?
- Ekonomik büyüme üretimden mi, yoksa tüketimden mi kaynaklanıyor?
- Sanayinin milli gelirdeki payı artıyor mu? Fabrikalar kaç vardiya çalışıyor?
- Yıllık ihracat artıyor mu?
- Katma değerli ihracat artıyor mu?
- İthalat azalıyor mu? Azalıyorsa bu azalış emtia fiyatlarının düşüşünden mi yoksa ekonomik küçülmeden mi kaynaklanıyor? Yoksa yerli üretimi desteklemek için mi?
- Cari açığı finanse etmek için sıcak paradan medet umulmaya devam mı ediliyor?
- Baltık Kuru Yük Endeksi nasıl bir trend izliyor? Ulaşım ne alemde?
- Tüketici güven endeksi nasıl bir değişim gösteriyor?
- Katlanılmaz trafikte yollara benzin dökmeye devam ediyor muyuz?
- Reel sektörde durum nasıl? İflaslar artıyor mu? Banka reel sektöre kredi vermekte nazlanıyor mu?Batak alacaklar artmış mı?
- Kişiler kredi borçlarını ödeyebiliyorlar mı?
- Konut inşaatlarına göre konut fiyatlarının düşmesi gerekir. Oysa fiyatlar almış başını gidiyor. Bu durumda konut kredi faizleri ne durumda? İnşaat sektörü nereye gidiyor?
Bunun gibi temel soruların cevabı ekonominin iyi olup olmadığı konusunda sağlam bir değerlendirme yapmamızı sağlar. Aksi halde bir hafta bahar bir hafta kış yaşarız. Buna da zaten ekonomi denmez.
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90
