Özellikle İstanbul’da bir ev sahibi olmak için hangi olanaklara sahip olunmalı? Şu anda Kadıköy hinterlandının neredeyse her metrekaresinde inşaat yapılıyor. Her sokakta mutlaka birkaç inşaat var. İş makinaları yolları tıkamış ve bozmuş durumda. Binaların yenilenmesi sonucunda 30 binden fazla satışa arz edilecek konut üretileceği tahmin ediliyor. Bu rakamı ortalama 1 milyon TL ile çarptığımızda 30 milyar liralık bir pazar çıkıyor. Bu tabi yıllara yaygın olacağı için 20 yıl bir süre desek her yıl yaklaşık 1,5 milyar liralık pazarın olduğunu tahmin etmek zor değil. Bu konutları kimler satın alıyor, alabiliyor, alabilir doğrusu tahmin etmek de zor. Ama dar gelirli olanların buralara yaklaşması olanaksız.
ÖZEL PROJELER
Özel projelerde belli bir ödeme planları uygulanıyor. Buralardan daire sahibi olmak için biraz tasarrufunuzun ve aylık taksitleri ödemeyi sağlayacak sabit gelirinizin olması lazım.
Örneğin Anadolu yakasında 1+1 dairenin 30 ay taksitli fiyatı yaklaşık 300 bin lira.Her ay 2.000 TL taksit ödeme,10 bin lira peşinat ile ara ödemeler var.Daire alanı arttıkça aylık taksitler 3-4 bin liralara yükseliyor.
Başka bir örnek Sancaktepe’de 3+1 daireyi 60 ay vade ile aylık 5.000 TL taksit ödeyerek alabilirsiniz.150.000 peşinat ve bir ara ödeme var; o da 150.000 TL.
Bu tür projelerden sabit gelirli bir kişi ev satın alamaz. Diyelim ki oradan buradan destek aldı. Aylık taksitleri ödedi.5 yıl bunu sağlayabilecek mi? Ara ödemeleri nasıl bulacak? Bütün bunlar çok zor sorular. Peşinat için araba satılacak, ara ödeme için borç bulunacak falan... Zor yani...
KENTSEL DÖNÜŞÜMLER
Kentsel dönüşümlerde de arsa yeteri kadar üretilemediğinden dar gelirlere uygun fiyatta ev satmak da kolay değil.TOKİ İstanbul’da arsa üretmekte tıkanmış durumda.Zaten TOKİ projeleri ile birçok ilçe neredeyse şehir haline gelmiş.
Bankadan konut kredisi almaya kalksanız, 300 bin lira krediye aylık 7.200 TL,400 bin lira krediye 9.600 TL,500 bin lira krediye ise 12.000 TL taksit ödemeniz gerekir. Bu taksitleri sabit gelirli vatandaşın ödemesi mümkün değil. Ancak bu kredi taksitlerini tüccar ve serbest meslek erbabı ödeyebilir.
KOOPERATİFÇİLİK ÖLDÜ
Peki, dar gelirli nasıl ev sahibi olabilecek? Eskiden kooperatifçilik vardı. Kooperatifler arsa satın alıp üyelerini taksitli ödemelerle konut sahibi yapabiliyordu. Artık konut kooperatifçiliği ölmüş durumda.
AKP döneminde kooperatiflerin yerini TOKİ aldı.
RANT VERGİSİ
Bu durumda yine devreye devlet giriyor. Devlet arsaların yarattığı rantı kamuyla paylaşmak üzere rant vergisi alacak ve bu vergi ile dar gelirlinin ödeme gücüne katkıda bulunacak. Taksitinin bir bölümünü veya ara ödemeleri devlet karşılayacak. Bunun için “Ucuz Konut Edindirme Projesi” yaratmak lazım.
Arsa üretmek için birçok atıl ve işgaldeki hazine arazileri bu projeye tahsis edilmeli.
Ama bu projenin başarılı olabilmesi için saydam ve adil bir sistem alt yapısı yaratmak ve rant vergisinden mutlaka yararlanmak gerekir.
Rant vergisi bir havuzda toplanarak konut edindirme yardımı ve işsizlik fonu gibi kötü kullanılmadan “Ucuz Konut Edindirme Projesi” ne tahsis edilmelidir.
İnşaat sektörü ürettiği inşaatları belli gelir düzeyinde olanlara sattı. Şimdi artık satmakta zorlanıyor. Ucuz konut üretemediğinden büyük bir stok birikimi var. Bu da sektörde kırılganlık yaratıyor. Eğer bu konuya el atılmazsa inşaat sektörü iskambil kâğıtları gibi dağılır. Öte yandan artık Araplara da bel bağlamamak lazım. Yani yeni konut politikası yaratmak şart.
https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90
