ÖZEL SEKTÖR DIŞ BORÇLARINDAN NİYE KORKMAYACAKMIŞIZ?

Ülkenin dış borçlarını tartışmaya ve değerlendirmeye başladığınızda hemen karşınıza “Özel sektör borçlarının önemi yok, çünkü bıyıklı sermaye kendi paralarını getiriyor” yanıtı ile çıkılıyor. Bıyıklı sermaye elbette var ve iş adamlarımızın birçoğu kendi parasını yurt dışındaki bir finans kurumuna teminat göstererek kredi olarak getiriyor. Bunu bilançolarının uzun vadeli krediler bölümünde gösteriyorlar. Ama ne kadarı? Ne tutarda? Bunları bilmiyoruz ve sadece tahmin ediyoruz. Tahmin ederken de borç verilerini kullanıyoruz. Ama bir şey kesin ki, bıyıklı sermaye diye özel sektör borçlarının artmasından ve büyüklüğünden kaygı duymamak büyük saçmalık.

UZUN VADELİ BORÇLAR

30 Haziran 2015 tarihi itibariyle özel sektörün uzun vadeli borçları 178.2 milyar dolar. Bu borcun 75.5 milyar doları bankalara ait.

19.3 milyar doları diğer finans kurumlarına ait. Reel sektörün dış borcu ise 83.4 milyar dolar.

Reel sektörün borç dağılımı da şöyle:

Krediler 72.7

Yabancı sermaye sayılan krediler 5.0

Ticari krediler 0,3

Tahviller 5.3

Finansal olmayan borçlar 83.3

Yurtiçinde yerleşik borçlunun bir sözleşmeye bağlı olarak doğrudan yurtdışında yerleşik bir kreditörden sağladığı sabit veya değişken faizli fonlar krediler bölümünde; yurtiçinde yerleşik kişiler tarafından yurtdışında ihraç edilen ve orijinal vadesi bir yıldan fazla olan, sabit veya sözleşmeyle belirlenmiş değişken faizli borç senetleri tahviller bölümünde; yurtiçinde yerleşik borçlu kuruluşun yüzde 10 veya daha fazla yabancı payına sahip yurtdışındaki yabancı ortağından veya yurtdışındaki iştirakinden sağladığı krediler yabancı sermaye sayılan krediler bölümünde; ithalatçılara ihracatçıların vadeli mal alımı yoluyla sağladığı krediler ticari krediler bölümünde yer almaktadır.

KREDİLER

Yukarıdaki verilere göre bıyıklı sermaye olsa olsa krediler içinde olabilir. Bu durumda reel sektörün borç dağılımını da incelemek gerekiyor.

Tarım 0,4

Sınai sektör 35.8

Hizmetler 47.2

Toplam 83.4

Bıyıklı sermayenin sınai sektörde ve halka açık firmalarda nispi olarak fazla olmadığını düşünüyoruz. 1000 büyük sanayi kuruluşunun bilançolarını incelediğinizde bu kanaate ulaşıyorsunuz. İlk 500 büyük sanayi kuruluşundan 489 tanesi özel sektör kuruluşudur. Bu kuruluşların 2014 sonu itibarıyla uzun vadeli mali borçları yaklaşık 77 milyar TL’dir.

HİZMETLER SEKTÖRÜ

Hizmetler sektörünün içinde bıyıklı sermaye olabilecek alanlarda inşaat, gayrimenkul faaliyetleri başta yer alabilir.

İnşaat 7,9

Toptan ve perakende ticaret 4,3

Ulaştırma ve depolama 13,3

Turizm 2,5

Bilgi ve iletişim 5,7

Gayrimenkul faaliyetleri 4,6

Diğer sektörler 8,9

Toplam 47,2

BIYIKLI SERMAYENİN TUTARI

Bıyıklı sermaye 178.2 milyar dolar olan özel sektör borcu içinde yaklaşık 20 milyar dolarlık bir borcu olanlar içinde yer alabilir. Toplam borcun yüzde 10’u olsa 20 milyar dolar; reel sektör borcunun yüzde 10’u olsa 8 milyar dolar civarında; bıyıklı sermayeden söz edebiliriz. Türk iş adamlarının yurt dışı bankalarında yaklaşık 100 milyar dolar paralarının olduğu iddia ediliyor. Bu paranın ancak bir bölümünün kredi yoluyla Türkiye’ye getirildiğini düşünüyoruz.

Bu nedenle özel sektörün dış borçlarından korkmayalım, derken biraz matematik yapalım. Şunu da unutmayalım; özel sektörün borçları bir gecede kamu borcu haline döner...


https://twitter.com/MPamukoglu
https://www.facebook.com/mustafa.pamukoglu.90